Jak spisać angażujący kontrakt grupowy
Dobrą praktyką na początku pracy z grupą, na przykład na początku roku szkolnego z nową klasą lub na rozpoczęcie wyjazdu, jest wspólne spisanie kontraktu grupowego (zwanego czasami regulaminem lub wspólnymi zasadami). Przedstawiamy kilka porad jak spisać taki kontrakt, tak żeby był skuteczny, tzn. żeby był przestrzegany przez naszą grupę.
1. Pokaż sens kontraktu
Zanim zaczniemy rozmawiać nad grupowym kontraktem warto grupie (klasie) uświadomić jego sens. Sensem takiego kontraktu jest uczynienie naszej pracy bardziej efektywną i skuteczniejsze zrealizowanie naszego wspólnego celu. Właśnie dlatego też warto uświadomić, pokazać, a może ustalić wspólny cel dla grupy, który następnie zostanie zapisany w kontrakcie, tak, żeby wszyscy o nim pamiętali.
2. Daj wpływ
Ważną zasadą wspólnego ustalania kontraktu jest to, że naprawdę powinien być on wspólny. Nie możemy zrobić go w taki sposób, że niby coś wspólnie ustalamy, ale tak naprawdę narzucamy nasze pomysły. Oczywiście z różnych względów w naszej pracy nie możemy pozwolić na 100% demokrację, ale zawsze wtedy możemy odwołać się do 3 spraw:
– cel grupy – kiedy członkowie grupy zaproponują jakąś zasadę, która może doprowadzić do tego, że cel grupy nie zostanie osiągnięty (np. uczniowie w czasie wyjazdowych warsztatów proponują, żeby nie obowiązywały żadne regulacje odnoście ciszy nocnej), możemy się na taką zasadę nie zgodzić, oczywiście wyjaśniając dlaczego (jak się nie wyśpimy to nasze warsztaty będą bez sensu)
– bezpieczeństwo – jeśli np. nasi uczniowi lub członkowie grupy zaproponują coś co może zagrażać bezpieczeństw możemy się nie zgodzić na taką zasadę przypominając, że to w końcu nauczyciel (lider grupy) odpowiada za bezpieczeństwo
– obowiązujące prawo i zasady współżycia społecznego – jeśli ktoś zaproponuje zasadę, która będzie łamać prawo lub zasady współżycia społecznego, również możemy się na to nie zgodzić, odwołując się właśnie do tego, że niektóre sprawy od nas nie zależą. Zawsze warto również powiedzieć: „jeśli nie podoba Ci się prawo, które nas obowiązuje, to zostań posłem i je zmień”
3. Zaproponuj kategorię zasad, które znajdą się w kontrakcie
Żeby było łatwiej ustalać nasz kontrakt warto od razu przygotować kategorię zasad, które do niego wpiszemy. Możemy uprzednio zapisać je na kartce flipczartowej lub na tablicy:
– cel grupy – po co tu w ogóle jesteśmy? – warto to uświadomić naszej grupie, ponieważ nie zawsze jest to takie oczywiste, np. tworzymy naszą klasę, ponieważ chcemy wspólnie uczuć się i przygotować do aktywnego dorosłego życia w społeczeństwie – do takiego celu warto się później odwoływać i przypominać go w czasie wspólnej pracy
– zasady pozytywne – co robimy – np. szanujemy się, angażujemy się, itp.
– zasady negatywne – czego nie robimy – nie spóźniamy się, nie palimy papierosów, itp.
– sankcje – czyli co robi grupa, jak ktoś złamie normę, możemy tutaj ustalić coś niewielkiego, ale dotkliwego ze względu na konieczność zrobienia czegoś dla całej grupy, np. jeśli ktoś się spóźni musi powiedzieć wiersz na środku klasy
4. Kontrakt obrazkowy
Nasz kontrakt możemy przygotować również w formie obrazków. Obrazki mogą być proste i schematyczne, ale dzięki temu łatwiej będzie nam zapamiętać zasady, które się pod nimi kryją. Można użyć np. takich obrazków:
5. Przypominaj o kontrakcie, żyjcie nim
Kontrakt warto oczywiście podpisać, ponieważ złożenie swojego podpisu jest swoistego rodzaju zobowiązaniem, powiedzeniem sobie i innym: tak zgadzam się na to. Następnie kontrakt umieszczamy gdzieś w naszej sali w widocznym miejscu i przypominamy o nim. Żyjemy nim. Oczywiście lepiej robić to w sposób pozytywny, tzn. przypominać grupie, że zależy nam na kontrakcie, ponieważ on prowadzi nas do wspólnego celu.
6. Wpisz kontrakt w systematyczny program działania
Samo powieszenie kontraktu w widocznym miejscu często jednak nie wystarczy. Bardzo ważną zasadą jest to, żeby wpisać kontrakt w systematyczny program wychowawczy jakim pracujemy z naszą grupą lub klasą. Jeśli ustalimy go tylko na początku naszej relacji, a potem nie będziemy do niego wracać i nie będziemy przypominać naszej grupie (klasie) naszego celu, to nic z tego nie wyjdzie. Taki systematyczny program, z konkretnym realnym celem do osiągniecia na zakończenie np. semestru, roku szkolnego lub nawet kilkudniowego wyjazdu jest naprawdę dobrym pomysłem na zaangażowanie grupy w działanie, a klasy w naukę, ponieważ dążąc do ambitnego, wspólnego celu kwestie związane z przestrzeganiem zasad jakby schodzą na drugi plan i grupa sama reaguje, kiedy ktoś łamie zasady, a przez to odwleka osiągniecie celu.
żródło: tu
